علامت تجارتی و صنعتی (مارک) مهم ترین نشانه تمایزبخش میان کالاها و خدمات شرکتهای مختلف است، اما رسالت و کارکرد آن هر روز بیشتر از گذشته گسترش می یابد و بی سبب نیست که قوانین مربوط به مالکیت بر این علائم نیز، هر از چند گاه متحول می شود.
سازمانهای جهانی مرتبط با مالکیت صنعتی (چون WIPO) به دلیلی پیدایش تغییرات عمیق در ساختار و نگرشهای مربوط به تجارت بین الملل تلاش گسترده ای را برای سازگار نمودن قوانین کشورهای عضو خود به پیش می برد.
در واقع مهم ترین بحث امروز جهان، که صفحات روزنامه ها، هفته نامه ها و فصلنامه های علمی خود را به خود اختصاص می دهد، مقوله «جهانی شدن» اقتصاد و تجارت است. نظریه پردازان لیبرال همگام با موسسات فراملی با این استدلال که اقتصاد جهانی همانند «ظروف مرتبط» در فیزیک بوده، هر نوسان اقتصادی در یک گوشه از جهان بر دیگر اقتصادها اثر می گذارد، تجارت بین الملل را به سوی در نوردیدن مرزها و نفی سیاستهای حمایتی، حتی در کشورهای در حال توسعه، هدایت می کنند. در چنین شرایطی رقابت میان شرکتها و موسسات تجاری و صنعتی بسیار بی رحمانه خواهد بود. یک چنین رقابتی که، به ویژه در کشورهای در حال توسعه، بسیار نابرابر و طبیعتاناسالم است زمینه را برای استفاده حساب شده از علائم و نشانه های تجارتی «مشخص کننده» که بتوانند محصولات و خدمات یک شرکت را از محصولات مشابه رقبای آن تمایز بخشند، فراهم می آورد؛ به عبارت رساتر هر شرکت تجاری و صنعتی تلاش می کند کالا و یا خدمات خود را در داخل و خارج از کشور، مشهور سازد و به مشتریان بشناساند.
کارکرد شناساندن و «ایجاد هویت» برای کالاها و یا خدمات، از طرق مختلفی چون گزینش یک نام تجاری، علامت و نشانه ای خاص، انتخاب چند رنگ روی بسته بندی، شکل لفافه و یا حتی بود و عطر مشخص کننده صورت می گیرد. گاه نیز شرکتها ترجیح می دهند تا به محصولات خود یک هویت جغرافیایی اعطا کنند؛ یعنی برای شناساندن کالا و یا خدمات خود از نام مکانی استفاده کننده که محصول در آنجا به دست آمده و یا تولید شده و طبیعتاً کیفیت و شهرت آن نزد مشتری به دلیل تولید در مکان مورد نظر تثبیت شده است.
«مارک» و یا علامت تجاری و صنعتی به مثابه پوشش دهنده و «اسم عام» تمامی این نشانه ها، شکلها، رنگها و روش بسته بندی و غیره، تنها ابزار اقتصادی و حقوقی است که می تواند، هم در سطح داخلی و هم در سطح جهانی، رسالت شناساندن کالا و خدمات را برعهده گیرد.
حق مالکیت بر علامت تجارتی و صنعتی، به مثابه یکی از شاخه های مالکیت معنی، برای صاحب آن و یا کسی که مجوز استفاده از آن را به دست آورده، از یک سو، امکان بهره برداری انحصاری را فراهم می سازد، از سوی دیگر به او این امکان را می دهد تا در صورت بهره برداری غیرمجازاز علامت و یاتقلیدد و جعل آن، علیه جاعل و شخص خاطی شکایت نماید. طرح دعوی معمولاً اقدامی برای دفاع از ابزار شناسایی و هویت شرکت است؛ اما برای بعضی از موسسات تجارتی و صنعتی که سالهای متمادی از یک علامت تجارتی استفاده نموده اند، شکایت علیه جعل و تقلب تلاشی برای ادامه حیات است.
امروزه با گسترش پدیده جهانی شدن اقتصاد و به ویژه با توسعه فناوری رایانه ها و استفاده روزافزون از شبکه اینترنت، زمینه گسترش جعل و «راهزنی» بین المللی بیش از گذشته فراهم شده است.
